PAST UGLI ENERGIYADAN FOYDALANISH
TATU butun universitet bo‘ylab past uglerodli energiya miqdorini o‘lchaydi. Universitet barqarorlikka sodiqligini namoyon etgan holda energiya sarfi va karbonat chiqindilarini nazorat qiladi. TATUning energiyani kuzatish tizimlari energiya iste’molini, shu jumladan past uglerodli manbalardan olinadigan qismini hisoblash va hisobot berish imkonini beradi.
Universitet o‘zining uglerod izini kamaytirish uchun energiya tejovchi amaliyotlarni joriy etadi, quyosh energiyasi kabi qayta tiklanuvchi energiya yechimlarini qabul qiladi va energiya menejment tizimlarini doimiy ravishda takomillashtiradi. Karbon chiqindilari va ularni kamaytirishga qaratilgan harakatlar haqidagi batafsil hisobotlar universitet rasmiy veb-saytida ochiq tarzda e’lon qilingan: https://tuit.uz/our-carbon-emissions. Ushbu ochiqlik TATUning barqaror energiyadan foydalanishga va ekologik javobgarlikka sodiqligini aks ettiradi.
TATU tomonidan umumiy hisobda 12 781 GJ (gigajoul) past uglerodli energiya manbalaridan foydalanilgan. Bu universitetning barqarorlikka sodiqligi va atrof-muhitga ta’sirni kamaytirish borasidagi doimiy harakatlarini ifodalaydi. Qayta tiklanuvchi energiya manbalaridan, xususan quyosh energiyasidan foydalanish va kampus bo‘ylab energiya tejamkor amaliyotlarni joriy etish orqali TATU yashil kelajakni qo‘llab-quvvatlaydi hamda global karbonat chiqindilarini kamaytirish maqsadlariga hissa qo‘shadi.
EKOLOGIK TA’LIM CHORALARI
TATU mahalliy ta’lim dasturlari va kampaniyalar orqali iqlim o‘zgarishining xavflari, ta’siri, yumshatish, moslashuv, ta’sirni kamaytirish va erta ogohlantirishga qaratilgan faoliyatlarni olib boradi. Bunga misol sifatida TATU talabalari tomonidan tashkil etilgan “QALQON” jamoat guruhi keltiriladi. Ushbu guruh ekologik xabardorlikni targ‘ib qilish bilan shug‘ullanadi. “QALQON” guruhi talabalar yotoqxonalari, universitet hududi va keng jamoatchilik joylarida tartibni ta’minlashga, ekologik gigiyena, jamoat xavfsizligi va ekologiyani saqlash muhimligini targ‘ib qilishga e’tibor qaratadi. Kerak bo‘lsa, tegishli tashkilotlar bilan hamkorlik qiladi (https://t.me/tuituz_official/16085).
8-iyun kuni Televizion texnologiyalar fakulteti murabbiyi Feruza Ermatboyevna rahbarligida “Biz ekologiyani himoya qilamiz” shiori ostida 1- va 2-bosqich talabalari uchun davra suhbati tashkil etildi. Tadbirda O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish qo‘mitasi vakili To‘laganov X. ekologik toza muhitni shakllantirish haqida foydali ma’lumotlar bilan o‘rtoqlashdi (https://t.me/tuituz_official/8071).
TATU barqarorlik maqsadlariga muvofiq harakat qiladigan va kelajakdagi sa’y-harakatlarni yo‘naltiruvchi iqlim strategiyasiga ega. Barqarorlik TATUning barcha darajalari va kampuslaridagi faoliyatlarini shakllantiradi. Bizning maqsadimiz barqarorlik bo‘yicha ilm-fan va siyosatda mamlakatda yetakchi bo‘lish, tadqiqot, ta’lim va amaliyotda ilg‘or barqaror amaliyotlarni joriy etishdir. Ushbu strategiya barqarorlik bo‘yicha tadqiqot va ta’limni rivojlantirishga, TATU kuchli tomonlarini ichki faoliyat va global muammolarga tatbiq etishga yo‘naltirilgan.
Universitet yondashuvi mulk infratuzilmasi, tadqiqot va ta’limni yagona barqarorlik tizimiga birlashtiradi. Reja aniq maqsadlar asosida ishlab chiqilgan bo‘lib, 2033-yil va undan keyingi harakatlarni yo‘naltiradi. TATU ushbu yondashuv orqali mamlakat va BMT Barqaror rivojlanish maqsadlariga o‘z hissasini qo‘shadi. TATU iqlim bo‘yicha harakat rejasini mahalliy hokimiyat organlari va jamoat guruhlari bilan faol almashadi (https://tuit.uz/en/sustainability) .
TATU iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq falokatlarga tayyorlik bo‘yicha turli davlat idoralari bilan hamkorlikda rejalashtirishda ishtirok etadi. Favqulodda vaziyatlar, energetika, ekologiya va iqlim o‘zgarishi vazirliklari bilan birga ishlaydi. Bunga misol tariqasida 2023-yil 10-iyuldan 10-avgustgacha bo‘lib o‘tgan “Favqulodda 30 kun” kampaniyasini ko‘rsatish mumkin. Ushbu tadbir yong‘inga qarshi xavfsizlik choralari bo‘yicha olib borildi.
TATU yong‘in xavfsizligi borasida targ‘ibot ishlarini olib bormoqda. 2022-2023 o‘quv yili davomida barcha binolarda, jumladan, universitetga abituriyentlar murojaat qiladigan “TATU call-markazi”da yong‘in xavfsizligi talablariga rioya qilindi. Bu yondashuv nafaqat iqlim xavf-xatarlarini boshqarishga, balki universitetning milliy miqyosdagi favqulodda holatlarga tayyorgarlik va barqarorlik rejalashtirishdagi rolini kuchaytiradi (https://t.me/tuituz_official/14945).
TATU iqlim o‘zgarishining xavf-xatarlari va erta ogohlantirish tizimlarini hal qilishda mahalliy va mintaqaviy hokimiyatlarga axborot va yordam beradi. Universitetning Dasturiy injiniring kafedrasi favqulodda holatlarning oldini olish va xavfsizlik choralariga bag‘ishlangan ma’rifiy tadbirlarni muntazam o‘tkazib boradi.
Masalan, mahalliy hokimiyat bilan hamkorlikda “Aholini va hududlarni tabiiy va texnogen falokatlardan himoya qilish” va “Gaz sizib chiqishi va yong‘in xavfsizligidan himoyalanish” mavzularida seminarlar tashkil etildi. Ushbu tadbirlarda talabalarga gaz sizib chiqsa, deraza va eshiklarni darhol ochish, binoni tark etish va 104 yoki 1050 raqamlariga qo‘ng‘iroq qilish bo‘yicha amaliy tavsiyalar berildi.
Ushbu faoliyatlar orqali TATU iqlim bilan bog‘liq ofatlarga tayyorgarlik ko‘rish, xavfsizlik va barqarorlik bo‘yicha milliy tashabbuslarni qo‘llab-quvvatlaydi (https://t.me/tuituz_official/9661).
TATU iqlimga moslashuv bo‘yicha nodavlat tashkilotlar bilan hamkorlik qiladi, jumladan “Technoways Startup” tanlovi orqali. 2023-yil 17-may kuni o‘tkazilgan ushbu tanlov ekologiya, ta’lim, sog‘liqni saqlash, savdo, turizm va boshqa yo‘nalishlarda innovatsion loyihalarni namoyish etdi. Ekologik muammolar, jumladan iqlim o‘zgarishiga moslashuv bo‘yicha 50 ga yaqin loyiha taqdim etildi. G‘oliblar pul mukofotlari va esdalik sovg‘alari bilan taqdirlandi. Bunday tashabbuslar orqali TATU iqlimga moslashuv bo‘yicha yechimlarni rivojlantirishni, NNTlar va boshqa manfaatdor tomonlar bilan barqaror hamkorlikni qo‘llab-quvvatlaydi (https://t.me/tuituz_official/13647).
KARBONAT NEYTRAL UNIVERSITETGA SADOQAT
TATU 2030-yilga borib Iqlim o‘zgarishiga qarshi global protokollarga muvofiq karbon neytrallikka erishishni maqsad qilgan. Bu universitetning barqarorlik va karbon izini kamaytirish borasidagi qat’iy niyatini ifodalaydi (https://tuit.uz/affordable-and-clean-energy-2023).